Z roku na rok zwiększa się liczba osób ze schorzeniami narządu ruchu, zgłaszających się do Poradni Rehabilitacyjnych, wśród pacjentów większość stanowią dzieci i młodzież z wadami postawy, kręgosłupa i stóp. Niestety nawet w Warszawie dostępność do tego typu placówek jest bardzo utrudniona z powodu ich niewystarczającej ich liczby a gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna nie jest objęta refundacją ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia.

Stwarza to konieczność natychmiastowego podjęcia działań profilaktycznych i leczniczych. Mimo znacznie lepszej znajomości fizjologicznych procesów zachodzących w poszczególnych okresach życia człowieka i czynników wpływających niekorzystnie na zdrowie dotychczas nie udało się w sposób znaczący wpłynąć na poprawę istniejącego stanu. Koniecznym staje się takie ukierunkowanie działań profilaktycznych, które mogą zapobiec wielu nieprawidłowościom, ale trzeba te działania rozpoczynać już od najwcześniejszego okresu życia.

Nieustanne i szybkie tempo zmian zachodzących w środowisku zewnętrznym sprawia, że człowiek nie nadąża za dynamizmem zmian cywilizacyjnych w procesach przystosowawczych. Wynikiem tego są powstające u dzieci i młodzieży wady postawy i stóp. Zaburzenia te potęguje jeszcze ograniczenie aktywności ruchowej, która jest nieodłącznym elementem życia każdego dziecka, stymulującym jego wszechstronny rozwój.

Obecny, w głównej mierze siedzący i pozbawiony spontanicznej aktywności ruchowej tryb życia, przyczynia się wprawdzie do lepszego rozwoju intelektualnego (zabawki edukacyjne, komputery, telewizja, szybkie środki komunikacji), lecz z całą pewnością nie poprawiają sprawności fizycznej człowieka.

W rozwoju osobniczym największe znaczenie mają wprawdzie czynniki genetyczne przekazywane przez rodziców, ale organizm rośnie i rozwija się zależnie od warunków jakie stwarza mu środowisko. Ponieważ tryb życia w sposób najwyraźniejszy wpływa na rozwój i kształtowanie się narządu ruchu, wszystkim osobom wychowującym i opiekującym się dziećmi i młodzieżą powinny być znane nie tylko potrzeby rosnącego organizmu, ale także pierwsze sygnały ostrzegające o rozpoczynających się nieprawidłowościach i sposoby przeciwdziałania.

Opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą powinna być wspólną troską wielu osób: rodziców, opiekunów w żłobkach, nauczycieli w przedszkolach i szkołach tak samo jak i lekarzy rożnych specjalności. Do lekarzy należy rozpoznanie i ustalenie planu postępowania, do instruktorów gimnastyki leczniczej dobranie ćwiczeń, nauka i kontrola poprawności ich wykonywania, ale stworzenie odpowiednich warunków wykonywania i nadzorowanie przestrzegania zaleceń specjalistów przez dzieci i młodzież należy do rodziców i opiekunów. Trzeba pamiętać też, że bez osiągnięcia współpracy i zaangażowania pacjentów wszelkie działania będą bezowocne. Większość pracy polega bowiem na przestrzeganiu odpowiedniego trybu życia i systematycznym wykonywaniu ćwiczeń ruchowych, co odbywa się już poza placówkami służby zdrowia.

Wady postawy ciała stanowią obecnie poważny problem społeczny, gdyż (jak dowodzą różnorodne doniesienia medyczne) dotyczą 20-40 ogółu badanych, z czego 8-9 dzieci posiada znaczne zaburzenia postawy. Te dane statystyczne zostały potwierdzone badaniami uczniów szkół podstawowych, prowadzonymi przez Przychodnię Lekarską „ADER” . Z badań tych wynikało, że 32% badanych wówczas uczniów miało skoliozę a 29% wadę postawy. Znaczenia nabiera zatem zapobieganie powstawaniu wad postawy a w przypadku ich zaistnienia podjęcie próby eliminowania problemu.

Na obowiązujący aktualnie program prewencji i korekcji składa się:

• prewencja pierwotna, której celem jest rozpoznanie i wyeliminowanie wszelkich szkodliwych wpływów otoczenia, wdrożenie zasad zdrowego odżywiania się i higienicznego trybu życia już w wieku przedszkolnym;
• prewencja wtórna, której celem jest wczesne rozpoznanie zaburzeń w postawie ciała, gdy istnieje jeszcze możliwość całkowitej korekcji, działania te wymagają dużego współudziału dziecka w zakresie samokontroli i samokorekcji;
• prewencja trzeciorzędna, której zadaniem jest zapobieganie postępowi wady postawy, często konieczna jest tu specjalistyczna pomoc lekarska i fizjoterapeutyczna, a działania korekcyjne są długotrwałe.

Działania korekcyjne powinny obejmować:

• kształtowanie nawyku prawidłowej postawy, z przyswojeniem korekcji lokalnych i globalnych, kształtowaniem wytrzymałości posturalnej i świadomym współdziałaniem dziecka w tym procesie;
• utrwalanie prawidłowej postawy w najrozmaitszych warunkach zbliżonych do życia codziennego, z zastosowaniem gier i zabaw oraz sportów uzupełniających, które stwarzają warunki do przeniesienia uwagi, a co za tym idzie do automatyzacji nawyku;
• przeciwdziałanie dystonii mięśni, więzadeł i części torebek stawowych poprzez wprowadzanie ćwiczeń ogólnorozwojowych i specjalnych w ramach gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej, z odpowiednim doborem pozycji wyjściowych i ćwiczebnych (odciążających lub obciążających osiowo kręgosłup), pozycji korekcyjnych i hiperkorekcyjnych, zastosowaniem ćwiczeń elongacyjnych i antygrawitacyjnych, ćwiczeń oddechowych i rozluźniających oraz ćwiczeń specjalnych (zwiększających ruchomość odcinkową kręgosłupa, stawów barkowych i biodrowych oraz wzmacniających wybiórczo zespoły mięśni osłabionych);
• wprowadzanie zajęć z pływania korekcyjnego do harmonogramu ćwiczeń, dla uatrakcyjnienia oddziaływania korekcyjno-kompensacyjnego;
• wyrównywanie ujemnych wpływów środowiska zewnętrznego w domu i w szkole, poprzez zmianę niekorzystnych warunków, wprowadzanie ćwiczeń śródlekcyjnych, optymalizację rozkładu zajęć itp.